مقایسه جامع و کامل تمامی واکسن های کرونا ؛ کدام یک برترین است؟

واکسن های کرونا | بی شک واکسن ها برای بیماری خطرناک کووید-۱۹ بهترین راه حل ما برای پایان دادن به شیوع جهانی این بیماری باشد چرا که اگر واکسیناسیون به شکل صحیح انجام شود، ایمنی جمعی در جوامع ایجاد می شود و کرونا دیگر مانند یک سال اخیر ترسناک و مرگبار نخواهد بود.

واکسن های کرونا

مقایسه جامع و کامل تمامی واکسن های کرونا

از وقتی که شیوع بیماری کووید ۱۹ به یک مشکل جهانی تبدیل شد، شرکت های واکسن سازی جهان عزم خود را جزم کردند تا واکسنی تولید کنند و به این پاندمی پایان دهند. شایان ذکر است که هم اکنون تعداد زیادی واکسن کووید-۱۹ از کشورها و شرکت های مختلف در حال طی کردن روند آزمایش ها هستند؛ از جمله این واکسن ها می توان به محصولات شرکت های سانوفی، والنوا، کیورواک و واکسن های روسی کووی‌واک و اپی‌واک‌کرونا اشاره کرد. بررسی ها نشان میدهند که هم اکنون ۹۰ واکسن در کارآزمایی های بالینی مورد آزمایش قرار میگیرند. همچنین گفته میشود که حداقل ۷۷ واکسن پیش‌بالینی نیز در سوژه های حیوانی تحت بررسی قرار گرفته اند.

واکسن فایزر-بیون‌تک

واکسن فایزر-بیون‌تک نتیجه همکاری دو شرکت آمریکایی و آلمانی فایزر و بیون‌تک است که در تاریخ ۲۰ نوامبر برای دریافت مجوز استفاده اضطراری به سازمان غذا و داروی آمریکا ارسال شد و در تاریخ ۱۱ دسامبر این مجوز را دریافت کرد.

نوع: این واکسن از نوع mRNA است. این یعنی سلول های بدن پس از تزریق، پروتئین های شاخکی را به میزان زیاد و به سرعت تولید کرده و باعث می شود که سیستم ایمنی بدن قادر به تشخیص ویروس باشد. در فاز سوم آزمایشات مشخص شد که این واکسن اثربخشی ۹۵ درصدی دارد.

نگهداری: واکسن فایزر-بیون‌تک باید در دمای منفی ۶۰ تا ۸۰ درجه سلسیوس نگهداری شود. به همین دلیل است که برای نگه داری از این واکسن به فریزرهای مخصوصی نیاز است.

تزریق: این واکسن باید در دو دوز با فاصله زمانی ۲۱ روز تزریق شود. داده های آزمایشگاهی حاکی از آن هستند که واکسن فایزر-بیون‌تک در برابر واریانت انگلیسی و همچنین آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین عملکرد خوبی دارد.

عوارض: عوارض جانبی شایع این واکسن شامل خستگی، سردرد، لرز و دردهای عضلانی میشوند. ناگفته نماند که موارد مرگ پس از دریافت واکسن نیز گزارش شده اند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا احتمال بروز شوک آنافیلاکسی برای واکسن فایزر- بیون تک را حدود ۱۱.۱ مورد در هر ۱ میلیون دوز تزریقی گزارش کرده است.

واکسن مدرنا

شرکت آمریکایی مدرنا در تاریخ ۱۶ نوامبر اولین اطلاعات درباره واکسن کووید-۱۹ خود را ارائه کرد که حاکی از اثربخشی ۹۴.۵ درصدی آن در برابر کروناویروس بود. سپس سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز استفاده از این واکسن را در تاریخ ۱۹ دسامبر صادر کرد.

نوع: همانند فایزر-بیون‌تک، این یک واکسن هم از نوع mRNA است.

نگهداری: واکسن مدرنا در دمای ۳۶ تا ۴۶ درجه فارنهایت (دو تا هشت درجه سلسیوس) پایداری نشان میدهد که تقریبا مطابق با دمای یک یخچال خانگی یا پزشکی استاندارد است و در این شرایط تا ۳۰ روز میتوان از آن نگهداری کرد. همچنین در دمای منفی ۴ درجه فارنهایت (منفی ۲۰ درجه سلسیوس)، تا شش ماه میتوان از واکسن مدرنا نگهداری کرد.

تزریق: واکسن مدرنا باید در دو دوز با فاصله زمانی ۲۸ روز تزریق شود. اطلاعات آزمایشگاهی حاکی از آن هستند که این واکسن در برابر واریانت انگلیسی و همچنین آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین عملکرد خوبی دارد.

عوارض: شایع ترین عوارض جانبی این واکسن شامل خستگی، سردرد، لرز و دردهای عضلانی میباشند. ناگفته نماند که موارد مرگ پس از دریافت واکسن نیز گزارش شده اند. همچنین بر اساس گزارشات، احتمال بروز شوک آنافیلاکسی در میان افراد دریافت کننده واکسن مدرنا تقریبا ۲.۵ مورد در هر ۱ میلیون دوز است.

واکسن آکسفورد-آسترازنکا

در تاریخ ۲۳ نوامبر، شرکت سوئدی آسترازنکا و دانشگاه آکسفورد نتایج تجزیه و تحلیل موقت واکسن کووید-۱۹ خود را ارائه کردند. تجزیه و تحلیل آزمایش ها در انگلیس و برزیل حاکی از اثربخشی ۷۰ درصدی پس از دریافت دو دوز از این واکسن بود.

نوع: در پروسه ی تولید واکسن آکسفورد-آسترازنکا از فناوری یکی از شرکت های مرتبط با دانشگاه آکسفورد به نام واکسی‌تک استفاده شده است. شایان ذکر است که این واکسن حاوی مواد ژنتیکی از پروتئین شاخکی است. سلول ها پس از تزریق این واکسن پروتئین شاخکی تولید می کنند که سیستم ایمنی را برای حمله به کروناویروس فعال می کند.

نگهداری: خوشبختانه این واکسن در یخچال های معمولی قابل نگهداری و حمل و نقل است و در دمای ۳۶ تا ۴۶ درجه فارنهایت (دو تا هشت درجه سلسیوس) برای حداقل شش ماه قابل نگه داری است.

تزریق: این واکسن باید در دو دوز با فاصله زمانی ۲۸ روز تزریق شود. گفتنی است که یک مطالعه حاکی از تاثیر کم این واکسن در برابر واریانت آفریقای جنوبی است، اما در برابر واریانت های انگلیسی و برزیلی عملکرد خوبی دارد.

عوارض: واکسن آکسفورد-آسترازنکا با موارد تشکیل لخته های خون در بدن افراد دریافت کننده واکسن و مرگ برخی از آنها مرتبط بوده است. همچنین خستگی، سردرد، لرز و دردهای عضلانی از جمله عوارض جانبی این واکسن هستند.

واکسن جانسِن

بخش دارویی شرکت جانسون اند جانسون در تاریخ ۱۵ نوامبر واکسن خود را معرفی کرد.

نوع: درست مانند واکسن آسترازنکا، جانسن حول محور استفاده از یک ویروس سرماخوردگی غیرفعال ساخته شده است. مطالعات بالینی در آفریقا، انگلیس و آمریکای لاتین، حاکی از آن هستند که واکسن جانسن در برابر این واریانت های ویروس کووید-۱۹ عملکرد خوبی دارد. البته باید اشاره کنیم که میزان اثربخشی آن در برابر انواع آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین کمتر گزارش شده است.

نگهداری: این واکسن در دمای دو تا هشت درجه سلسیوس، به مدت سه ماه قابل نگهداری است.

تزریق: در حالیکه بیشتر واکسن های کووید-۱۹ در دوز با فاصله زمانی نزدیک به یک ماه تزریق می شوند، واکسن جانسن تک دوزی است. در فاز سوم آزمایش های انسانی، واکسن تک دوزی جانسن اثربخشی ۶۶ درصدی در پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ متوسط تا شدید پس از گذشت ۲۸ روز از تزریق واکسن را نشان داد. این در حالی است که پس از گذشت ۴۹ روز، این واکسن اثربخشی ۱۰۰ درصدی در پیشگیری از بیماری شدید را نشان داد.

عوارض: شایع ترین عوارض جانبی این واکسن خستگی، سردرد، لرز و دردهای عضلانی هستند. همچنین تشکیل لخته خون نیز چند بار گزارش شده است.

واکسن اسپوتینک V

در تاریخ ۱۱ نوامبر، مرکز پژوهش های ملی اپیدمیولوژی و میکروبیولوژی روسیه از اثربخشی ۹۲ درصدی واکسن اسپوتنیک V پس از دریافت دوز دوم خبر داد. در تاریخ ۲۴ نوامبر، این سازمان اعلام کرد که اثربخشی این واکسن به ۹۵ درصد رسیده است.

در تاریخ ۱۴ دسامبر ۲۰۲۰، مقامات روس از اثربخشی ۹۱.۴ درصدی واکسن خود خبر دادند. همچنین در تاریخ ۲ فوریه ۲۰۲۱، داده های فاز سوم آزمایش های این واکسن حاکی از اثربخشی ۹۱.۶ درصدی آن در برابر ویروس کووید-۱۹ بودند.

متاسفانه فعلا اثربخشی واکسن اسپوتنیک V در برابر واریانت های مختلف ویروس کووید-۱۹ نامشخص است چرا که آزمایشات بالینی پیش از پیدایش واریانت های اصلی ویروس در روسیه انجام شده اند.

نوع: اسپوتنیک V نیز یک واکسن وکتور (ناقل) ویروسی است. موسسه پژوهشی گامالیا این واکسن را تولید کرده است و در دو دوز تزریق می شود.

نگهداری: حالت مایع این واکسن در دمای منفی ۱۸.۵ درجه سلسیوس و حالت خشک آن در دمای دو تا هشت درجه سلسیوس قابل نگهداری است.

عوارض جانبی: اطلاعات زیادی درباره عوارض جانبی واکسن اسپوتنیک V در دست نیست، اما چند مورد مرگ پس از دریافت این واکسن گزارش شده است و همچنین مواردی مانند اختلالات تنفسی، تورم، ضعف عضلانی، فشار خون بالا و تشنج گزارش شده اند.

واکسن کروناواک

واکسن کروناواک توسط شرکت چینی سینوواک بیوتک معرفی شده است. در سیزدهم ژانویه ۲۰۲۱، این شرکت اثربخشی ۵۰.۳۸ درصدی واکسن خود در کارآزمایی های بالینی در برزیل را گزارش کرد.
این در شرایطی است که آزمایشات بالینی این شرکت میزان های مختلف اثربخشی را نشان می دهد. در اندونزی، یک آزمایش محلی میزان اثربخشی واکسن کروناواک را ۶۵ درصد نشان داد، اما فقط ۱,۶۲۰ نفر در این آزمایش حضور داشتند.
در دسامبر ۲۰۲۰، ترکیه اثربخشی این واکسن را برابر با ۹۱.۲۵ درصد گزارش کرد. یک آزمایش دیگر در برزیل میزان اثربخشی واکسن کروناواک را برابر با ۷۸ درصد در موارد خفیف و ۱۰۰ درصد در برابر عفونت های متوسط و شدید عنوان کرد.

متاسفانه فعلا اثربخشی کروناواک در برابر واریانت های ویروس کووید-۱۹ معلوم نیست، البته باید بگوییم که مطالعه ای در برزیل حاکی از اثربخشی ۵۰.۴ درصدی این واکسن در پیشگیری از عفونت های دارای علامت بوده است.

نوع: کروناواک در واقع یک واکسن مبتنی بر ویروس غیرفعال (ضعیف شده) است که از کروناویروس غیرفعال استفاده می کند.

نگهداری: واکسن کروناواک در دمای دو تا هشت درجه سلسیوس قابل نگهداری است.

تزریق: واکسن کروناواک در دو دوز تزریق می شود.

عوارض: اطلاعات دقیقی درباره عوارض جانبی این واکسن در دست نیست.

واکسن نواواکس

در تاریخ ۲۸ ژانویه ۲۰۲۱، شرکت نواواکس اعلام کرد که واکسن NVX-CoV2373 در فاز سوم آزمایشات در انگلیس اثربخشی ۸۹.۳ درصدی داشته است. علاوه بر این داده های آزمایش های بالینی فازهای اول و دوم در آفریقای جنوبی حاکی از اثربخشی بالای این واکسن بوده اند.

نوع: نواواکس یک واکسن مبتنی بر پروتئین است که حاوی یک پروتئین شاخکی با اندازه کامل و پری‌فیوژن است و با به کارگیری فناوری نانوذرات نوترکیب شرکت نواواکس و ماتریس-ام اختصاصی بر پایه ساپونین ساخته شده است.

نگهداری: NVX-CoV2373 در دمای دو تا هشت درجه سانتیگراد پایدار است و همچنین این واکسن در فرمولاسیون مایع آماده استفاده عرضه می شود.

تزریق: واکسن NVX-CoV2373 در دو دوز تزریق می شود و خوشبختانه اثربخشی خوبی را در برابر واریانت های انگلیسی و آفریقای جنوبی نشان داده است.

عوارض: شایع ترین عوارض جانبی این واکسن خستگی، سردرد، لرز و دردهای عضلانی هستند.

واکسن کانویدسیا

واکسن کانویدسیا حاصل همکاری شرکت چینی کان‌سینو بیولوژیکس و ارتش چین است. گزارش ها حاکی از اثربخشی ۶۵.۷ درصدی این واکسن در پیشگیری از موارد دارای علامت بیماری هستند. در فاز سوم آزمایش های انسانی با حضور ۳۰ هزار شرکت کننده مشخص شد که اثربخشی این واکسن در پیشگیری از بیماری شدید ۹۰.۹۸ درصد است.

نوع: این یک واکسن وکتور (ناقل) ویروسی است که یک آنتی ژن از ویروس سارس-کو-۲ روی یک ادنوویروس بارگیری شده است. متاسفانه فعلا میزان اثربخشی این واکسن در برابر واریانت های مختلف ویروس کووید-۱۹ معلوم نیست.

نگهداری: اطلاعات رسمی در این زمینه ارائه نشده است.

تزریق: کانویدسیا هم به صورت تک دوزی تزریق میشود.

عوارض: اطلاعات رسمی در این زمینه ارائه نشده است.

واکسن کوواکسین

در تاریخ ۱۲ آوریل ۲۰۲۱، شرکت هندی بهارات بیوتک داده های موقت فاز سوم آزمایشات بالینی واکسن کوواکسین را ارائه کرد که حاکی از اثربخشی ۱۰۰ درصدی این واکسن در برابر عفونت شدید بودند. همچنین دومین تجزیه و تحلیل موقت حاکی از اثربخشی ۷۸ درصدی این واکسن در برابر بیماری خفیف، متوسط و شدید و اثربخشی ۷۰ درصدی در برابر بیماری بدون علامت بود.

نوع: واکسن کوواکسین حاوی ویروس غیرفعال سارس-کو-۲ است.

نگهداری: این واکسن در دمای دو تا هشت درجه سانتیگراد قابل نگهداری است.

تزریق: واکسن کوواکسین در دو دوز با فاصله زمانی ۲۸ روز تزریق می شود.

عوارض: متاسفانه چند مورد مرگ و بروز عوارض جانبی که منجر به بستری شدن فرد در بیمارستان شده است، گزارش شده اند. ناگفته نماند که اکثر موارد مرگ طی سه روز پس از تزریق واکسن رخ داده اند.

واکسن سینوفارم

واکسن BBIBP-CorV موسوم به سینوفارم، در اواخر دسامبر ۲۰۲۰ فاز سوم آزمایشات بالینی خود را در چند کشور پشت سر گذاشت.

در تاریخ ۹ دسامبر، امارات نتایج موقت فاز سوم آزمایشات بالینی واکسن سینوفارم را منتشر کرد که حاکی از اثربخشی ۸۶ درصدی آن در برابر عفونت کووید-۱۹ بود. در اواخر ماه دسامبر، آنالیزهای داخلی از اثربخشی ۷۹ درصدی این واکسن خبر دادند. شایان ذکر است که اثربخشی واکسن سینوفارم در برابر واریانت آفریقای جنوبی نسبت به واریانت اصلی ویروس کمتر است.

نوع: این واکسن نیز حاوی ویروس غیرفعال کرونا است.

نگهداری: واکسن سینوفارم در دمای دو تا هشت درجه سانتیگراد قابل نگهداری است.

تزریق: واکسن سینوفارم در دو دوز تزریق میشود.

عوارض: اطلاعات دقیقی درباره عوارض جانبی این واکسن در دست نیست.

لازم به ذکر است که چندین واکسن کرونا نیز در ایران در حال توسعه و تولید هستند که پس از پشت سر گذاشتن مراحل پژوهشی و انتشار اطلاعات رسمی، درباره آنها اطلاع رسانی خواهیم کرد.

چه افرادی می توانند و نمی توانند واکسن کووید-۱۹ دریافت کنند؟

بی شک تزریق واکسن کووید-۱۹ میتواند به محافظت از شما و دیگران در برابر کووید ۱۹ کمک کند (به خصوص افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به شکل شدید از بیماری کووید-۱۹ قرار دارند).

افراد مبتلا به آلرژی می توانند واکسن کووید-۱۹ را دریافت کنند، اما دو استثنا در این زمینه وجود دارند:

– افرادی که دارای واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) به هر یک از اجزا واکسن کووید-۱۹ هستند به هیچ وجه نباید این واکسن را دریافت کنند.

– افرادی که دارای واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) به هر واکسن یا داروی تزریقی هستند باید قبل از دریافت واکسن کووید-۱۹ با پزشک خود برای ارزیابی خطر مشورت کنند.

افرادی که به موارد دیگر مانند مواد غذایی، داروهای خوراکی، لاتکس، حشرات و محرک های محیطی آلرژی شدید دارند باید به مدت ۳۰ دقیقه بعد از دریافت واکسن تحت نظر قرار بگیرند و این در حالی است که دیگران باید ۱۵ دقیقه زیر نظر باشند.

گزارشات محدودی در خصوص بی خطر بودن واکسن های کووید-۱۹ برای زنان باردار یا آنهایی که به نوزاد خود شیر می دهند وجود دارند، اما مطالعات در این زمینه همچنان در جریان است. شایان ذکر است که حدود ۸۰ هزار زن باردار در آمریکا واکسن کووید ۱۹ را دریافت کرده اند و بیش از چهار هزار زن زیر نظر بوده اند. خوشبختانه نرخ عوارض جانبی در این افراد بالاتر از نرخ معمول نبوده است. در حال حاضر، پیرامون بی خطر بودن واکسن های کووید-۱۹ برای زنانی که به نوازدان خود شیر می دهند اطلاعات خاصی در دست نیست. به نظر نمیرسد که واکسن های mRNA برای نوزادان شیرخوار خطرناک باشند.

همچنین اطلاعت خاصی در خصوص بی خطر بودن واکسن های کووید-۱۹ برای افراد دارای سیستم ایمنی سرکوب شده (به واسطه مصرف دارو یا بیماری مزمن) وجود ندارد. شایان ذکر است که افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی یا افرادی که دارای سیستم ایمنی سرکوب شده هستند، از دریافت واکسن کووید-۱۹ مستثنی نمی شوند.

گفتنی است که فعلا واکسنی به صورت گسترده برای کودکان استفاده نشده است. واکسن های mRNA در کودکانی در بازه سنی ۱۲ تا ۱۷ سال آزمایش شده اند. از طرفی واکسن فایزر برای افراد بزرگ‌تر از ۱۶ سال و واکسن مدرنا برای افراد بزرگ‌تر از ۱۸ سال تایید شده اند.

کشورهای برتر در زمینه تولید واکسن کووید-۱۹

شرکت ایرفینیتی (ارائه دهنده اطلاعات و تحلیل های علمی) اطلاعات جدید در خصوص تولید جهانی واکسن کرونا تا تاریخ ۳ مارس ۲۰۲۱ را منتشر کرده است. شرکت های تولید کننده واکسن به سرعت در حال افزایش تولید خود هستند و فایزر با تولید ۱۱۹ میلیون دوز بیشترین میزان واکسن را تولید کرده است که بالاتر از سینوواک با ۹۱ میلیون دوز و آسترازنکا با ۸۳ میلیون دوز قرار دارد.

در مجموع، حدود ۴۱۳ میلیون دوز واکسن تا سوم مارس ۲۰۲۱ تولید شده اند.

شرح تصویر: تعداد دوز واکسن کووید-۱۹ تولید شده توسط کشورها تا تاریخ سوم مارس ۲۰۲۱

چین: ۱۴۱,۶۲۴,۰۰۰

آمریکا: ۱۰۳,۰۰۰,۰۰۰

آلمان/بلژیک: ۷۰,۵۳۴,۰۵۵

هند: ۴۲,۳۹۰,۰۰۰

انگلیس: ۱۲,۲۰۰,۰۰۰

هلند/بلژیک: ۱۰,۴۹۶,۹۸۲

روسیه: ۱۰,۴۹۲,۵۰۰

سوئیس: ۵,۴۶۲,۳۳۸

کره جنوبی: ۱,۶۱۷,۰۰۰

برزیل: ۲۰۰,۰۰۰

آفریقای جنوبی: ۱۶۰,۰۰۰

بزرگترین قراردادهای خرید واکسن کووید-۱۹ توسط کشورها و مناطق

هند در مجموع خرید ۲.۲ میلیارد دوز واکسن از طریق قراردادهای مختلف را تا تاریخ ۹ مارس ۲۰۲۱ نهایی کرده است. از طرفی اتحادیه اروپا توافق برای پیش خرید تقریبا ۱.۸۴ میلیارد دوز واکسن با تولیدکننده های مختلف را نهایی کرده است. این نمودار تعداد کل خرید تضمین شده توسط کشورها را نشان می دهد. ناگفته نماند که بیشتر این دوزها هنوز تولید و تحویل داده نشده اند.
همچنین مقامات دولت ایران اعلام کردند که قرارداد خرید ۹۰ میلیون دوز واکسن را منعقد کرده اند که چون بعد از نهم مارس بوده، در این جدول نیامده است.